Posted on:

Bệnh Chikungunya – Sốt cao, đau khớp dữ dội và những điều bạn cần biết

Chikungunya là bệnh do muỗi Aedes truyền, gây sốt cao và đau khớp kéo dài. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng bệnh Chikungunya.

Chikungunya là bệnh gì?

Chikungunya là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus CHIKV gây ra. Virus này thuộc họ Togaviridae, lây chủ yếu qua muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus.
Tên “Chikungunya” có nghĩa là “cong người lại” – xuất phát từ ngôn ngữ ở Đông Phi, mô tả dáng đi khom của người bệnh vì đau khớp nặng.

Picture background

Nguyên nhân và đường lây

  • Nguyên nhân: Virus Chikungunya (CHIKV).

  • Muỗi truyền bệnh: Aedes aegypti và Aedes albopictus.

  • Cách lây: Muỗi đốt người nhiễm bệnh → virus nhân lên trong muỗi → muỗi đốt người khỏe → truyền virus.

  • Ổ chứa: Người, khỉ, một số động vật có vú nhỏ.

Thời gian ủ bệnh

Thường từ 3 – 7 ngày. Có thể ngắn 1 ngày hoặc dài tới 12 ngày. Người bệnh lây cho muỗi từ trước khi phát triệu chứng 1 ngày đến 7 ngày sau khi phát bệnh.

Picture background

Triệu chứng nhận biết

Bệnh thường khởi phát nhanh, gây sốt cao và đau khớp rõ rệt.

  • Sốt cao 39 – 40°C.

  • Đau khớp đối xứng ở cổ tay, cổ chân, đầu gối, ngón tay.

  • Đau cơ, đau đầu, mệt mỏi.

  • Phát ban đỏ dạng sởi sau 2 – 5 ngày.

  • Một số trường hợp sưng khớp.

Biến chứng hiếm: Viêm não, viêm cơ tim, tổn thương gan. Nguy cơ nặng hơn ở người già, phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh và người mắc bệnh mạn tính.

Phân biệt với sốt xuất huyết Dengue

 

Picture background

 

  • Đau khớp trong Chikungunya rất rõ, kéo dài; ở Dengue ít hơn.

  • Chikungunya hiếm khi gây xuất huyết, Dengue thường gây chảy máu cam hoặc chấm xuất huyết.

  • Giảm tiểu cầu ở Chikungunya nhẹ hơn.

  • Tử vong do Chikungunya rất hiếm, trong khi Dengue có thể gây tử vong nếu không điều trị kịp thời.

Cách chẩn đoán

 

Picture background

 

Bác sĩ dựa vào:

  • Triệu chứng lâm sàng: sốt cao, đau khớp dữ dội, đặc biệt tại vùng đang có dịch.

  • Xét nghiệm: RT-PCR tìm RNA virus, ELISA phát hiện kháng thể IgM/IgG, hoặc huyết thanh học đo hiệu giá kháng thể.

Điều trị

Không có thuốc đặc hiệu cho Chikungunya.

  • Nghỉ ngơi nhiều, uống đủ nước.

  • Dùng paracetamol hoặc ibuprofen để hạ sốt, giảm đau (tránh aspirin).

  • Vật lý trị liệu nếu đau khớp kéo dài.

Phòng ngừa

Picture background

  • Diệt muỗi, loại bỏ nơi sinh sản của muỗi (dọn sạch nước đọng, úp dụng cụ chứa nước, thả cá vào bể).

  • Mặc quần áo dài tay, dùng kem chống muỗi, ngủ màn kể cả ban ngày.

  • Hiện chưa có vắc-xin phòng Chikungunya, một số loại đang được nghiên cứu.

Tình hình dịch

Bệnh được phát hiện lần đầu ở Tanzania (1952). Hiện lưu hành ở nhiều khu vực: châu Phi, châu Á, Ấn Độ Dương, châu Mỹ, châu Âu.
Tại Việt Nam, bệnh xuất hiện rải rác, thường bị nhầm với sốt xuất huyết Dengue. WHO đưa bệnh này vào nhóm cần giám sát dịch tễ toàn cầu.