Võng mạc là lớp mô nằm ở phía sau nhãn cầu, một bộ phận bên trong mắt, là nơi tiếp nhận các tín hiệu ánh sáng và truyền lên não bộ. Võng mạc có rất nhiều mạch máu. Một bất thường nào đó làm lượng máu lưu thông đến võng mạc ít hơn bình thường sẽ gây nên bệnh lý thiếu máu võng mạc.
Võng mạc là nơi tập hợp nhiều mạch máu, võng mạc cũng là nơi duy nhất mà chúng ta có thể quan sát hệ thống mạch máu dễ dàng bằng mắt thường. Do đó, nhờ quan sát võng mạc trong khám mắt mà có thể phát hiệu nhiều bệnh về máu để có thể thực hiện thăm khám chuyên sâu sau đó. Thiếu máu võng mạc thường là một bệnh lý thứ cấp do biến chứng của một bệnh khác liên quan đến mạch máu. Trong đó, nguyên nhân phổ biến nhất của thiếu máu võng mạc là đái tháo đường và tăng huyết áp.
Triệu chứng
Thiếu máu võng mạc diễn tiến chậm và âm thầm nên thường không có triệu chứng rõ rệt ở giai đoạn đầu. Các triệu chứng chỉ thể hiện rõ khi thiếu máu võng mạc đã chuyển biến trầm trọng. Bao gồm:
- Giảm thị lực,
- Sưng mắt,
- Vỡ mạch máu,
- Song thị kèm với đau đầu.
Khi tầm nhìn giảm, nhìn thấy hai hình ảnh của cùng một vật, mắt đỏ bất thường thì mọi người nên đi khám chuyên khoa mắt để bác sĩ xác định có phải là thiếu máu võng mạc hay không.
Thiếu máu võng mạc đái tháo đường
Thiếu máu võng mạc đái tháo đường là nguyên nhân chính gây ra mù lòa ở các nước phát triển và dần trở nên phổ biến ở các nước đang phát triển. Thiếu máu võng mạc đái tháo đường xảy ra trên 90% ở những bệnh nhân đái tháo đường tiến triển sau 10 – 15 năm, bất kể đái tháo đường tuýp 1 hay tuýp 2.
Đường huyết tăng cao trong thời gian dài sẽ làm tổn thương toàn bộ mạch máu của cơ thể, biểu hiện rõ hơn ở các mạch máu nhỏ (trong đó vết thương lâu lành là một biểu hiện của bất thường về đường huyết). Bệnh thiếu máu võng mạc đái tháo đường trải qua 2 giai đoạn, giai đoạn đầu là vi phình mạch của mao mạch võng mạc và sau đó là tân sinh mạch máu. Đường huyết cao làm tổn thương các mao mạch võng mạc, lúc đó tính thấm thành mạch tăng cao làm huyết tương và các thành phần khác thoát ra gian bào gây nên phù nề, tắc tiểu động mạch tận, phù hoàng điểm (giai đoạn vi phình mạch). Khi đó, cơ thể phản ứng lại bằng cách tiết ra các yếu tố kích thích sự phát triển các mạch máu mới để tăng cung cấp máu nuôi cho những vùng tổn thương (giai đoạn tân sinh). Tuy nhiên, mạch máu mới sinh này mong manh, dễ vỡ.
Điều trị
Võng mạc là bộ phận cảm thụ ánh sáng, trong đó, hoàng điểm là trung tâm của võng mạc. Đái tháo đường làm ảnh hưởng đến mạch máu, có thể làm võng mạc tổn thương trầm trọng và dẫn đến mù lòa. Do đó, các bệnh nhân đái tháo đường nên khám mắt định kỳ và kiểm soát biến chứng võng mạc của đái tháo đường. Bệnh nhân thiếu máu võng mạc cần đảm bảo đủ máu nuôi dưỡng võng mạc bằng thuốc tăng lưu thông máu võng mạc và tăng độ bền thành mạch.
Bạch quả là một vị thuốc quý lâu đời được sử dụng để tăng lưu thông mạch máu và chống oxy hóa. Bạch quả giúp cải thiện lưu thông máu, kích thích và tăng tuần hoàn não (bao gồm cả vi tuần hoàn trong các mao mạch nhỏ); bảo vệ chống lại các tổn thương tế bào; ngăn chặn nhiều tác động của tác nhân huyệt hóa tiểu huyết cầu. Bạch quả giúp mạch máu giãn ra, làm số lượng máu lưu thông nhiều hơn, làm hạ áp suất máu trong mao mạch, giúp đưa một lượng lớn oxy và các chất dinh dưỡng đến các vùng não bị tổn hại. Ngày nay, bạch quả được ứng dụng rất nhiều trong điều trị các bệnh liên quan đến thiểu năng tuần hoàn máu như sa sút trí tuệ, hội chứng tiền đình, trầm cảm, lo âu, viêm tắc mạch máu chi, hội chứng Raynaud.
Để tăng hiệu quả điều trị của Bạch quả, người ta thường phối hợp Bạch quả với một dược liệu khác cũng rất tốt cho lưu thông máu đó là Đinh lăng. Được mệnh danh là Nhân sâm của người nghèo, Đinh lăng có chứa nhiều saponin, các vitamin B1, B2, B6, C và các acid amin cần thiết cho cơ thể giống như là Nhân sâm. Nghiên cứu chỉ ra rằng, Đinh lăng làm tăng sức dẻo dai của cơ thể. Đinh lăng được ứng dụng để điều trị mệt mỏi, căng thẳng, thiếu máu, giúp tăng lực và chống stress.
Phối hợp Bạch quả và Đinh lăng là một phối hợp hiệu quả trong điều trị bệnh thiếu máu võng mạc. Công thức này giúp tăng lưu thông máu đến vùng võng mạc bị tổn thương, làm hạ áp suất máu trong mao mạch, tăng độ bền thành mạch, giảm nguy cơ vỡ mạch máu mao mạch. Các tác dụng này giúp làm giảm thoái hóa và biến chứng gây mù ở bệnh nhân thiếu máu võng mạc. Trên thị trường có khá nhiều sản phẩm có phối hợp công thức gồm Đinh lăng và Bạch quả. Tuy nhiên, các sản phẩm phối hợp Đinh lăng và Bạch quả ở mức hàm lượng thấp thường không được sử dụng để điều trị thiếu máu võng mạc và trên tờ hướng dẫn sử dụng không có chỉ định này. Chỉ các loại thuốc có hàm lượng Đinh lăng, Bạch quả hàm lượng cao mới được sử dụng để điều trị. Viên dưỡng não OP.BRAIN F là một thuốc với phối hợp hàm lượng lên đến 300mg cao Đinh lăng và 100mg cao Bạch quả là loại thuốc thích hợp cho chỉ định điều trị thiếu máu võng mạc.
