Tay chân miệng và tiêu chảy cấp là hai bệnh truyền nhiễm phổ biến, dễ lây lan ở trẻ nhỏ. Nhận biết sớm dấu hiệu, nguyên nhân và cách chăm sóc đúng cách sẽ giúp phòng tránh biến chứng nguy hiểm cho trẻ.
Tổng quan về tay chân miệng và tiêu chảy cấp
Ở trẻ em, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện khiến các bệnh truyền nhiễm dễ bùng phát, đặc biệt là trong môi trường tập thể như nhà trẻ, mẫu giáo. Trong đó, tay chân miệng và tiêu chảy cấp là hai căn bệnh thường gặp, có khả năng lây lan nhanh, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được xử lý kịp thời.
Bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Nguyên nhân
-
Do virus đường ruột, phổ biến nhất là Enterovirus 71 và Coxsackievirus A16.
-
Lây qua đường tiêu hóa (phân – miệng), nước bọt, dịch mủ từ bóng nước hoặc qua tay đồ chơi, dụng cụ ăn uống bị nhiễm virus.
Triệu chứng điển hình
-
Sốt nhẹ hoặc sốt cao
-
Đau họng, biếng ăn, quấy khóc
-
Nổi bóng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, miệng, mông
-
Trẻ lớn có thể than đau miệng, trẻ nhỏ thường bỏ bú, chảy nước dãi nhiều
Biến chứng nguy hiểm (nếu có)
-
Viêm màng não, viêm não
-
Viêm cơ tim, viêm phổi
-
Sốc thần kinh, tử vong nhanh nếu không theo dõi sát
Điều trị
-
Hiện chưa có thuốc đặc trị, chủ yếu điều trị triệu chứng và theo dõi sát.
-
Hạ sốt bằng paracetamol, bổ sung nước và điện giải.
-
Vệ sinh miệng bằng dung dịch sát khuẩn nhẹ.
-
Cách ly trẻ ít nhất 7–10 ngày để tránh lây lan.
Bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em
Nguyên nhân
-
Do virus (Rotavirus), vi khuẩn (E. coli, Salmonella, Shigella), ký sinh trùng.
-
Lây qua đường tiêu hóa do ăn uống không hợp vệ sinh, tay bẩn, sữa nhiễm khuẩn, dụng cụ không tiệt trùng.
Triệu chứng nhận biết
-
Đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân lỏng hoặc nước, có thể có nhầy máu
-
Bụng đau, quấy khóc, mệt mỏi
-
Có thể kèm sốt, nôn, mất nước
Biến chứng nếu không được điều trị kịp thời
-
Mất nước, rối loạn điện giải
-
Trụy tim mạch, suy thận, nguy cơ tử vong ở trẻ nhỏ
-
Rối loạn hấp thu lâu dài nếu tiêu chảy kéo dài
Cách xử lý tại nhà
-
Cho trẻ uống Oresol đúng cách, chia từng ngụm nhỏ.
-
Duy trì cho bú mẹ hoặc ăn nhẹ nhàng, không kiêng ăn quá mức.
-
Đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu có dấu hiệu mất nước: khô miệng, mắt trũng, tiểu ít, lừ đừ.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?
-
Sốt cao liên tục không đáp ứng thuốc hạ sốt
-
Nôn ói nhiều, không ăn uống được
-
Bóng nước tay chân miệng lan nhanh hoặc chảy dịch
-
Dấu hiệu mất nước rõ rệt (khát nhiều, mắt trũng, da nhăn, tiểu ít)
-
Trẻ lừ đừ, ngủ li bì, co giật, tím tái
Phòng ngừa tay chân miệng và tiêu chảy cấp
-
Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi thay tã
-
Sử dụng nước sạch, đảm bảo vệ sinh thực phẩm
-
Tiệt trùng dụng cụ ăn uống, đồ chơi
-
Tránh cho trẻ tiếp xúc nơi đông người trong mùa dịch
-
Tiêm vắc xin phòng Rotavirus cho trẻ dưới 6 tháng tuổi
Kết luận
Tay chân miệng và tiêu chảy cấp đều có thể diễn tiến nghiêm trọng nếu phát hiện trễ hoặc xử lý sai cách. Bố mẹ cần theo dõi sát các dấu hiệu bất thường ở trẻ, đặc biệt trong mùa dịch, đồng thời chủ động áp dụng biện pháp phòng ngừa ngay từ những hành vi nhỏ nhất hằng ngày. Sự chủ động của gia đình là lá chắn đầu tiên bảo vệ trẻ trước những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
