Giới thiệu
Theo thống kê, cứ 2 người trưởng thành thì có 1 người từng gặp vấn đề liên quan đến bệnh trĩ, đặc biệt là dân văn phòng, người ngồi lâu, ít vận động hoặc có chế độ ăn thiếu chất xơ. Tuy nhiên, do tính chất “nhạy cảm”, nhiều người chọn cách chịu đựng âm thầm, dẫn đến bệnh chuyển nặng, biến chứng phức tạp.
Hiểu đúng về bệnh trĩ, phân biệt các loại trĩ, biết cách điều trị và phòng ngừa sớm sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe và chất lượng sống.
1. Bệnh trĩ là gì?
Trĩ là tình trạng các đám rối tĩnh mạch ở vùng hậu môn – trực tràng bị giãn phồng, ứ máu và suy yếu, tạo thành các búi trĩ.
Có hai loại chính:
-
Trĩ nội: Xuất phát từ bên trong ống hậu môn, khó nhìn thấy. Thường gây chảy máu khi đại tiện.
-
Trĩ ngoại: Nằm ở rìa hậu môn, dễ phát hiện, thường gây đau, sưng, vướng víu.
-
Ngoài ra còn trĩ hỗn hợp: kết hợp cả trĩ nội và trĩ ngoại.
2. Nguyên nhân gây bệnh trĩ
Bệnh trĩ hình thành do áp lực kéo dài lên tĩnh mạch hậu môn trực tràng, dẫn đến suy giãn mạch. Các yếu tố góp phần gồm:
-
Táo bón kéo dài: Rặn mạnh, phân cứng làm tăng áp lực hậu môn.
-
Tiêu chảy mạn tính: Cọ xát thường xuyên cũng gây tổn thương.
-
Ngồi lâu, ít vận động: Dân văn phòng, tài xế, người làm công việc tĩnh tại.
-
Chế độ ăn ít chất xơ, uống ít nước.
-
Mang thai, sinh nở: Tăng áp lực ổ bụng, rối loạn tuần hoàn vùng chậu.
-
Béo phì, tuổi cao, nghiện rượu bia.
3. Triệu chứng nhận biết sớm bệnh trĩ
-
Chảy máu khi đại tiện: Máu tươi, có thể nhỏ giọt hoặc dính trên giấy.
-
Sa búi trĩ: Cảm giác có khối lạ lồi ra hậu môn, ban đầu tự co lại, sau phải dùng tay đẩy.
-
Đau rát, ngứa hậu môn: Đặc biệt khi ngồi lâu hoặc sau đi tiêu.
-
Cảm giác khó chịu, ẩm ướt, vướng víu ở hậu môn.
-
Trong trĩ ngoại nặng: Có thể xuất hiện cục máu đông gây đau dữ dội.
4. Bệnh trĩ có nguy hiểm không?
Bệnh trĩ không đe dọa tính mạng, nhưng nếu không điều trị kịp thời có thể gây:
-
Thiếu máu mạn tính: Do chảy máu kéo dài.
-
Nhiễm trùng, áp xe hậu môn.
-
Tắc mạch trĩ, hoại tử búi trĩ.
-
Ảnh hưởng đến sinh hoạt, chất lượng sống, đặc biệt là ngại quan hệ vợ chồng, mất tự tin.
5. Phương pháp điều trị bệnh trĩ
5.1. Thay đổi lối sống và dinh dưỡng
-
Ăn nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây tươi.
-
Uống đủ 2–2,5 lít nước/ngày.
-
Tránh ngồi lâu, đứng dậy vận động sau mỗi 30–60 phút.
-
Tập thói quen đi đại tiện đúng giờ, không rặn mạnh.
-
Hạn chế rượu, bia, cà phê, đồ cay nóng.
5.2. Dùng thuốc
-
Thuốc uống: Giúp làm bền thành mạch, giảm sưng viêm (chứa Diosmin, Hesperidin, Rutin,…)
-
Thuốc bôi hoặc đặt hậu môn: Giảm đau rát, co búi trĩ, kháng viêm tại chỗ.
-
Thảo dược hỗ trợ: Diếp cá, trầu không, hòe hoa, nghệ,…
5.3. Phẫu thuật và thủ thuật can thiệp
Áp dụng khi:
-
Trĩ độ 3 trở lên (búi trĩ sa nhiều, khó co lại)
-
Trĩ chảy máu nhiều, không đáp ứng với điều trị nội khoa
Các phương pháp hiện đại:
-
Thắt búi trĩ bằng vòng cao su
-
Chích xơ búi trĩ
-
Phẫu thuật Longo (không đau, phục hồi nhanh)
-
Cắt trĩ bằng dao điện, laser
6. Phòng ngừa bệnh trĩ tái phát
-
Duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo bụng.
-
Hạn chế ngồi nhà vệ sinh quá lâu (đặc biệt là vừa đi tiêu vừa dùng điện thoại).
-
Tập thể dục đều đặn: đi bộ, yoga, bơi lội,…
-
Nếu có táo bón mạn, cần điều trị triệt để bằng chế độ ăn và hỗ trợ bằng men vi sinh, chất xơ hòa tan.
-
Phụ nữ mang thai nên phòng ngừa sớm bằng tư thế nghỉ phù hợp, bổ sung chất xơ, vận động nhẹ.
Kết luận
Bệnh trĩ là một trong những bệnh lý phổ biến nhất vùng hậu môn – trực tràng, có thể điều trị và phòng ngừa hiệu quả nếu phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách. Đừng ngần ngại chia sẻ với bác sĩ nếu bạn gặp các triệu chứng bất thường – bởi càng trì hoãn, bệnh càng khó kiểm soát.
Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ: ăn uống khoa học, vận động thường xuyên và lắng nghe cơ thể mỗi ngày – để ngăn ngừa trĩ một cách tự nhiên và bền vững.
