Não mô cầu là vi khuẩn gây bệnh viêm màng não nguy hiểm, lây lan nhanh và có thể gây tử vong. Nhận biết sớm triệu chứng và tiêm phòng đúng cách là cách bảo vệ sức khỏe hiệu quả nhất.
1. Não mô cầu là gì?
Não mô cầu, hay Neisseria meningitidis, là loại vi khuẩn có khả năng gây viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết. Chúng tấn công vào lớp màng bao quanh não và tủy sống, gây viêm, phù nề và tổn thương thần kinh.
Vi khuẩn này có nhiều nhóm huyết thanh như A, B, C, W135, X, Y. Ở Việt Nam, nhóm A, B và C là phổ biến nhất.
Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ nhỏ, thanh thiếu niên và người có hệ miễn dịch yếu.
2. Nguyên nhân và đường lây
Não mô cầu lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc với giọt bắn từ người mang trùng.
Vi khuẩn thường sống ở vùng họng – mũi của người khỏe mạnh. Khi gặp điều kiện thuận lợi, chúng xâm nhập vào máu và dịch não tủy, gây bệnh nặng.
Bệnh dễ bùng phát trong môi trường đông người, thiếu thông thoáng, như trường học, ký túc xá hay doanh trại.
3. Triệu chứng nhận biết sớm
Bệnh thường khởi phát đột ngột và tiến triển nhanh. Người bệnh có thể gặp các biểu hiện sau:
-
Sốt cao, rét run, đau đầu dữ dội.
-
Cổ cứng, buồn nôn, nôn liên tục.
-
Ban đỏ hoặc tím xuất hiện trên da, thường ở mông và chi dưới.
-
Trường hợp nặng có thể hôn mê, co giật, sốc nhiễm trùng.
Khi có những triệu chứng này, cần đưa người bệnh đi khám ngay. Việc chậm trễ có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
4. Mức độ nguy hiểm và biến chứng
Viêm màng não mô cầu có tỷ lệ tử vong cao, dù được điều trị kịp thời.
Khoảng 10–20% người sống sót có thể bị di chứng vĩnh viễn như mất thính lực, liệt, rối loạn vận động hoặc tổn thương não.
Đây là lý do bệnh được xếp vào nhóm truyền nhiễm nguy hiểm, cần được kiểm soát chặt chẽ và tiêm phòng định kỳ.
5. Cách phòng ngừa hiệu quả
-
Tiêm vắc xin phòng bệnh: Hiện có nhiều loại vắc xin phòng các nhóm não mô cầu như A, B, C, W, Y. Nên tiêm cho trẻ em, thanh thiếu niên và người có nguy cơ cao.
-
Giữ vệ sinh cá nhân: Đeo khẩu trang nơi đông người, rửa tay thường xuyên, không dùng chung vật dụng ăn uống.
-
Giữ môi trường thông thoáng: Mở cửa sổ thường xuyên, tránh tụ tập nơi kín.
-
Đi khám khi có dấu hiệu bất thường: Sốt cao, đau đầu, ban đỏ xuất hiện nhanh cần được kiểm tra ngay.
6. Khi nào cần đi khám bác sĩ?
-
Trẻ hoặc người lớn sốt cao đột ngột, kèm đau đầu và cổ cứng.
-
Xuất hiện ban đỏ tím lan nhanh trên da.
-
Có người trong gia đình hoặc nơi làm việc được chẩn đoán viêm màng não mô cầu.
-
Chuẩn bị nhập học nội trú, đi nghĩa vụ, làm việc ở môi trường đông người nên hỏi bác sĩ về lịch tiêm phòng phù hợp.
