Dưới đây là câu trả lời khoa học, dễ hiểu cho các tình huống phổ biến liên quan đến bệnh viêm gan, đặc biệt là viêm gan siêu vi B và C.
1. Bố mẹ bị viêm gan có lây sang con không?
Tùy vào loại viêm gan, khả năng lây truyền từ mẹ hoặc bố sang con là khác nhau:
a. Viêm gan A:
-
Không di truyền, không lây từ mẹ sang con khi mang thai.
-
Chủ yếu lây qua đường tiêu hóa (ăn uống mất vệ sinh).
b. Viêm gan B:
-
Mẹ bị viêm gan B có thể lây sang con khi sinh (gọi là lây truyền dọc).
-
Nguy cơ lây rất cao nếu mẹ không được điều trị và trẻ không được tiêm vắc-xin ngay sau sinh.
-
Phòng ngừa: Tiêm phòng vắc-xin viêm gan B và huyết thanh cho trẻ trong 24 giờ đầu sau sinh gần như loại bỏ hoàn toàn nguy cơ.
c. Viêm gan C:
-
Tỷ lệ mẹ truyền sang con khi sinh thấp hơn viêm gan B (khoảng 4–7%).
-
Hiện chưa có vắc-xin phòng ngừa viêm gan C.
Lưu ý: Bố bị viêm gan B hoặc C không truyền trực tiếp sang con khi sinh, nhưng có thể gián tiếp nếu làm lây cho mẹ.
2. Vợ hoặc chồng bị viêm gan có lây cho nhau không?
a. Viêm gan A:
-
Lây qua đường tiêu hóa, do đó ít có nguy cơ lây trong sinh hoạt vợ chồng, trừ khi vệ sinh kém hoặc quan hệ đường hậu môn.
b. Viêm gan B:
-
Lây qua đường tình dục, máu, dịch tiết, do đó có thể lây giữa vợ chồng nếu người kia chưa tiêm phòng.
-
Cần thiết phải xét nghiệm và tiêm vắc-xin viêm gan B cho người chưa nhiễm.
-
Dùng bao cao su và không dùng chung đồ cá nhân như dao cạo, bàn chải đánh răng để phòng lây nhiễm.
c. Viêm gan C:
-
Lây qua máu, đường tình dục có thể lây nhưng tỷ lệ thấp hơn viêm gan B.
-
Cần cẩn trọng nếu có quan hệ tình dục không an toàn, có tổn thương, hoặc nếu một trong hai người có HIV.
Kết luận:
Tình huống | Có lây không? | Cần làm gì? |
---|---|---|
Mẹ bị viêm gan B | Có thể lây cho con khi sinh | Tiêm vắc-xin và huyết thanh cho trẻ sau sinh |
Mẹ bị viêm gan C | Có thể lây, tỷ lệ thấp | Theo dõi chặt chẽ trong thai kỳ |
Bố bị viêm gan B/C | Không lây trực tiếp cho con | Giữ vệ sinh, phòng ngừa lây cho mẹ |
Vợ/chồng bị viêm gan B | Có thể lây qua quan hệ tình dục | Tiêm vắc-xin, dùng bao cao su |
Vợ/chồng bị viêm gan C | Lây qua máu, có thể lây khi quan hệ không an toàn | Xét nghiệm, theo dõi, cẩn trọng khi quan hệ |